Sonbahar gelip de havalar nihayet serinlediğinde, doğada dolaşmak her zaman daha keyifli olur. O sarı-kızıl renkler, bir kısmı dökülmüş yaprakların arasından süzülen güneş ışıkları, omuza atılan ilk hırkalar, sıcak içeceklerden daha çok keyif almaya başlamak… Lamı cimi yok, sonbahar aşktır… Manavlarda, pazar tezgahlarında kış sebze-meyveleri görmeye başlarsın, belki koltukta uzanırken ayaklarına yumuşacık bir battaniye örtmek istersin, ilk yağmurlarla mis gibi toprak kokusuna kavuşursun. Tüm duyulara hitap eden bir festival tadında uzayıp giden sonbahar romantizmine karşı koyamazsın.
Bazen de gelip geçer, ne olduğunu anlamadan, tadına doyamadan… Hadi gel, sonbahar bittiğinde “bu sene gerçekten tadını çıkardım” diyebilmek için yapman gereken 16 aktiviteye birlikte göz atalım.
1- Doğada sonbahar yürüyüşü:
Tecrüben varsa kendi başına/arkadaşlarınla en yakın ormana koş, acemiysen de tur şirketlerinin düzenlediği turlardan birini seç. Muhteşem sonbahar renklerine bürünmüş ormanın tadını çıkar, kuru yaprak yığınlarının üzerinde zıpla, bulduğun yerde güneşlen ve vücuduna son doğal D vitaminlerini sentezlemesi için fırsat ver. Mutlaka kuru yaprak topla; dağ çileği (kocayemiş), kuşburnu ya da kestaneye denk gelirsen kaçırma; dekoratif olarak çam ve servi kozalakları ile meşe palamudu topla (abartma çünkü bunlar ormandaki hayvanlar için kış boyunca yiyecek kaynağı olacak).
2- Sonbaharı temsil eden dekoratif objeler yapmak:
Doğa yürüyüşünde topladığın, gözüne hoş gelen ne varsa onlarla nefis bir çelenk yapabilirsin (çelenk tabanı yapmak için hazır köpük malzemeler, jüt ipi ve kumaşı, silikon yapıştırıcı gibi için ihtiyacın olan malzemeleri tuhafiyelerden bulabilirsin). Yine doğadan topladıklarını, hazır alacağın kokulu kurutulmuş çiçeklerle karıştırıp kendine şık bir sonbahar sepeti ya da kasesi hazırlayabilirsin. Belki evde olan ama beğenmediğin, belki de yeni alacağın basit mumları, içine baharatlı kurabiyeler dolduracağın kavanozları, resim çerçevelerini, ıvır zıvır koyacağın kutuları süsleyebilirsin. Yemek siparişi verdiğinde paketlerin içinden çıkan restaurant magnetlerini atmayıp boyayabilir ve üzerlerini küçük kuru dallar, kuşburnu taneleri, kabuklu yer fıstıkları ile süsleyebilirsin. Evine böyle küçük sonbahar dokunuşları yerleştirmek kadar, arkadaşlarına bu yaptıklarından hediye etmek de seni mutlu edecek.
3- Sonbahar lezzetleri – bal kabaklı tatlar denemek:
Sonbaharın en büyük güzelliklerinden biri bal kabağı olsa gerek. Bu muhteşem karotenoid kaynağı; çok iyi bir antioksidandır, cilde parlaklık verir, vücut direncini arttırır; lifli yapısıyla da bağırsak mikrobiyotası için faydalı ve uzun süre tokluk vericidir. Kendini ve sevdiklerini bu mevsimde tam da ihtiyaç duyulan vitamin ve minarellerden yoksun bırakmamak için, tazecik bal kabaklarından yeni tarifler dene. Klasik bal kabağı tatlısının yanında, bal kabaklı pay, bal kabağı çorbası (tarif için buraya tıkla), bal kabağı soslu makarna, bal kabaklı börek yapabilir, bal kabağının vitaminlerinden maksimum faydalanmak adına salatalarına biraz çiğ bal kabağı rendeleyebilirsin (özellikle havuç salatasına çok yakışır ve bolca maydanoz + limon + zeytinyağıyla ölüyü bile diriltir).
4- Elmalı pay pişirmek:
Tazecik elmalar çıktığına göre, evini, içinde elmalı pay pişen fırınlardan çıkan o muhteşem kokuyla doldurmanın vakti gelmedi mi? İnsana yaşama sevinci veren kokusuyla tarçın ve cevizin eşlik ettiği muhteşem bir elmalı pay ve yanında sütlü bir kahve kadar sonbahara yakışan başka ne var? En güzeli, kendi pişirdiğin elmalı payını ve termosunu kap, keyifli bir piknik yap…
5- Doğada kamp yapmak:
Arkadaşlarınla dilerseniz çadırda, dilerseniz de kiralayacağınız ahşap bir dağ kulübesinde hafta sonu geçir. Gündüzleri yürüyüş yapıp göl ya da nehir varsa buz gibi suya gir. Geceleri de kamp ateşinde marshmallow kızartın, birbirinize korkunç hikayeler anlatıp sonra her çıtırtıdan korktuğunuz için yorganın altına saklanıp sıkı sıkı sarılarak uyuyun. İddia ediyorum, yıllar sonra bile kahkahayla güleceğiniz anılarınız olacak. Daha da eğlenmek için daha çok yurt dışında bilinen bir sonbahar klasiği olarak, ağaç dalına asacağınız ya da su dolu leğenin içindeki elmaları ağzınızla yakalamaya çalışma oyunu oynayın.
6- Sonbahar atkısı örmek:
Evden çıkmadığın yağmurlu günlerde, bütün kış kullanacağın ve her gördüğünde sana geçirdiğin keyifli sonbaharı anımsatacak bir atkı ya da şal ör. Daha önce hiç örmediysen bile, bu sene sonbahar, sana yeni bir hobi kazandırmış olsun. Görseldeki başlangıç seviyesinde bile yapabileceğin atkıya benim gibi sen de bayıldıysan, nasıl yapıldığını görmek için buraya tıkla.
7- Halloween partisi:
Kökeni Keltlere ait paganik bir bayram olan Samhain’e (sawn ya da sowen diye okunur) dayanan Cadılar Bayramı; Hristiyanlığa geçişten sonra unutturulmaya çalışılmıştır. Hatta kilise tarafından dönem dönem kutlanması yasaklansa da, sonunda sekülerlerin kutladığı bir çocuk bayramı haline gelmiştir. Sonunda Amerikan kültürü bu bayramı ele almış ve her zaman olduğu gibi tam bir tüketim çılgınlığı haline getirmeyi başarmıştır. Yetişkinler için de kıyafet balosuna çevrilmiş bayramda korkutucu olmaya çalışan kostümleriyle çocuklar kapı kapı dolaşıp şeker toplar ve elma şekeri en çok tüketilen şekerlerdendir.
Meksika, Filipinler, Antik Mısır gibi pek çok kadim kültürde de farklı adları olsa bile aşağı yukarı aynı tarihlerde (ekim sonu-kasım başı) kutlanmış ve bir şekilde ölüler, ruhlar ile ilişkilendirilmiş bu bayramda; öte alem ile bu alem arasında kapıların açıldığına inanılır. Kötü ruhları korkutmak için oyulmuş bal kabakları, korkutucu maskeler kullanılır. Ataların iyicil ruhları için yol gösterici olsun diye de pencere önlerinde mumlar yakılır.
Bayram olarak tamamen doğadaki önemli günleri ve dönüm noktalarını kutlayan Pagan anlayışında Samhain aynı zamanda bir son hasat bayramıdır ve güneşin dünyayı terk edip sert kışın, karanlığın ve ölümün hüküm süreceğini anlatır. O nedenle ateş yakmak, meşaleler, mumlar karanlığı aydınlatmak ve kışın ardından yeniden doğacak güneşi simgelemek adına da önemlidir.
Yakınlarda kostüm giyip katılacağın bir Cadılar Bayramı (Halloween) partisi olmasa bile 31 ekim’de en azından bir mum yak ve bir zamanlar pagan olan Türk’lerin de kutladığı 4000 yıllık bu bayramın aslında tüm sene boyunca emek verdiğin her şey için son hasat zamanı olduğunu düşün. Doğadaki döngülerin sonu olmadığından, aslında yeni bir yıla başlamakta olduğunu da unutma.
8- Balkabağı tarlası ya da saman balyalarına fotoğraf turu:
Sadece fotoğraf çekmek için değil, yılın en eğlenceli günlerinden birini geçirmek için de yakınlarda bal kabağı tarlası olup olmadığını araştır, yoksa şehirden dışarı doğru yolculuk etmeye başla, sonbahar hasat zamanı olduğu için mutlaka saman balyaları ile dolu bir tarlaya denk geleceksin. Kabakların arasında koştur, arkadaşlarınla saman balyalarından kocaman bir piramit yapıp üstüne tırman. Eğlence garanti!
9- Bağbozumu etkinliğine katılmak:
Büyük bir bağ bozumu festivaline katıl ya da önceden bir winery ile görüşerek onlara bağ bozumunda gönüllü yardımcı olmak istediğini söyle. Bil ki her biri mücevher gibi binlerce üzüm tanesini toplarken çok yorulacaksın ama değecek. Söz verdiysen gitmemezlik etme; çünkü çok kısıtlı zamanda yapılması gereken onca iş varken, planlanandan 1 kişi eksik olmak bütün senenin emeğini ziyan edebilir.
10- Oktoberfest:
Bu sene pandemi nedeniyle iptal edilse de 1810’dan beri her yıl Ekim’in ilk haftasını da kapsayan 15 günlük bir süre boyunca kutlanan ve Avrupa’nın çeşitli şehirlerinde benzerleri düzenlenen Oktoberfest’i unutma. Kendi adıma hayatımın bir döneminde yerinde ziyaret etmeyi dilediğim festival için bu sene önerim: Havanın güzel olduğu bir pazar, çok kalabalık olmayan ve sosyal mesafeye dikkat edilen (zor ama) Oktoberfest temalı bir bahçe partisi. Elbette şarkılar söylenip dans edilecek, elbette oyunlar oynanacak, elbette sosis ve pretzel olacak ve elbette bira su gibi akacak (tabii özel oktoberfest birası olmasa da).
11- Elma toplamaya gitmek:
Ne yap et, hayatında en az bir kere elma bahçesine hasada git. Bütün gün çalış ve dalından mis gibi kokan kütür kütür, sulu elmalar topla. Gönüllü gittiğinde kimse yiyebildiğin kadar yemene karşı çıkmaz. Hatta yanına bir sepet dolusu elma da hediye verirler. Sen de hayatında kayda değer bir gün geçirmiş olursun.
12- Sirke ve turşu yapmak:
Kışın bol bol probiyotik tüketerek bağışıklık sistemini kuvvetli tutabilmek için kendi sirke ve turşularını kur. Sirke için bu mevsimde bol bol bulabileceğin üzüm ve elmaları değerlendir. Turşu olarak da yine bu mevsimin lahana, havuç ve pancarlarını kullanabilirsin. Kereviz yapraklarının da turşuya şahane bir aroma vereceğini unutma.
13 – En sevdiğin kazakları çıkartmak:
Kabul et özledin onları. Hadi yumuşacık ve sıcacık tutan kazaklarını ortaya çıkar, onları güzelce yıka, tüy toplama makinesiyle tazele. Eksiklerin varsa alışverişe çıkıp kışlık gardrobunu tamamla.
14- Sonbahar kitap fuarlarını dolaşmak:
Bir çok şehirde kitap fuarları sonbaharda düzenlenir. Bu mevsim; okulların açıldığı, kitap satışlarının tavan yaptığı ve yazarların yeni kitaplarının çıktığı dönemdir. Mevsimin romantizmine uygun bir şiir kitabını evde yağmur damlaları vuran bir cam kenarında okumaktan keyifli ne olabilir? Ya da seni sarıp sarmalayan konusuyla güzel bir roman kap, parktaki banka koş. Kendine kuru yapraklardan ayraç yap.
15- Ekmek ve pastalar pişirmek:
Sonbahar hasat zamanı olduğu için tüm tahılların taze ve bol olduğu dönemdir. Binlerce yıldır bu dönemde sobalar, şömineler, fırınlar yanmaya ve içlerinde mis kokulu ekmekler pişmeye başlar. Fırının evin dışında olduğu yerlerde, kışlık ekmekler yapılır. Sen de mevsimin ruhuna uy; sana kış boyu bolluk ve bereket getirmesini dileyerek puf puf kabaran ekmekler, ağızda dağılan kurabiyeler, bol kremalı pastalar pişir. Yine mevsimin ruhuna uygun olarak pişirdiklerini paylaş; uzamaya başlayan gecelerde, yüz yılların ateş yakma alışkanlığını temsilen küçük de olsa bir mum yanan sofralarda, sevdiklerinle uzun sohbetler et.
16- Sonbahar temalı filmler:
Evde oturup sıcacık içeceğini yudumlarken, Kasım’da Aşk Başkadır, Ekim Düşü, Kadın Kokusu, New York’ta Sonbahar, Harry Sally ile Tanışınca, Aşkın Büyüsü gibi fonda sonbahar olan filmlerle zaten romantik olan bu mevsimi iyice aşk tadında yaşa…
SIKI DUR: 17. Aktiviteyi ekliyorum:
MABON’U KUTLA!!! “O da ne, nasıl kutlayacağım?” diyorsan, tüm detaylar burada…
Yine bitmedi:
Bu sonbahar yapabileceğin 30 farklı aktivite önerisi daha ekledik, biz yaptık çok eğlendik, sen de kaçırma! Buraya tıklayarak, görüntüleyebilirsin…
Sonbahar için senin de “olmazsa olmaz” dediğin aktiviteler varsa, listemize eklememiz için yorumlara yazmayı unutma…
Sonbaharda yapılacak aktiviteler yazımızı sevdiysen, kışın da burayı ziyaret etmeyi unutma…
